Terwijl de onderhandelingen over het kwijtschelden van Griekse staatsschulden
voortslepen, is de vraag vooral hoe Griekenland failliet gaat: via een
akkoord met banken en eurolanden over verlichting van de schuld. Of via een
harde wanbetaling, waarbij Griekenland stopt met het terugbetalen van
schulden en vervolgens wordt bedolven onder juridische procedures van
obligatiehouders.

In het laatste geval is de kans groter dat Griekenland uit de eurozone moet,
omdat bijvoorbeeld de Europese Centrale Bank Griekse banken geen leningen
meer zal verstrekken met Griekse staatsschuld als onderpand.

President Mario Draghi van de Europese Centrale Bank, en tal van euroleiders,
benadrukten de afgelopen maanden dat Griekenland een uniek geval is. Maar
financiële markten lijken dat niet zo op te vatten.

Wie volgt?
Het risico van een ongecontroleerd faillissement van Griekenland ligt vooral
bij de precedentwerking: als de eurolanden één land laten vallen, waarom zou
dat dan niet ook voor andere zwakke broeders gelden?

De vrees voor een domino-effect voor de eurozone is sinds ruim een week vooral
zichtbaar bij Portugal.

Portugal maakt sinds afgelopen jaar gebruik van een driejarig steunprogramma
van 78 miljard euro, via het noodfonds
EFSF. Hierdoor hoeft Portugal voorlopig niet zelf de kapitaalmarkt op
voor de uitgifte van staatsleningen, want die worden met steun van het
noodfonds afgedekt. Toch liepen de marktrentes van verhandelbaar Portugees
schuldpapier de afgelopen dagen fors op.

Portugees schuldpapier
Zo noteerden Portugese staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar deze
week 50 procent van de oorspronkelijke leenwaarde, aldus zakenkrant The
Financial Times. Een teken dat beleggers serieus rekening houden met
wanbetaling.

De neerwaartse spiraal van Portugees schuldpapier op financiële markten zette
medio januari in, toe kredietbureau Standard and Poors het oordeel voor
Portugal tot de zogenoemde 'junk'-status verlaagde. Veel professionele
beleggers, zoals pensioenfondsen, mogen niet in staatsobligaties beleggen
met een dergelijk kredietcijfer.

Portugal zou, volgens schattingen van het Internationaal
Monetair Fonds van afgelopen september, het begrotingstekort dit jaar
moeten terug brengen tot 4,5 procent van het bruto binnenlands product
(bbp). Ook dan kampt het land naar verwachting met een staatsschuld van 112
procent van het bbp.

Recessie als spelbreker
Econoom Luigi Speranza geeft tegenover de FT aan dat, gelet op de recessie
die de eurozone dit jaar bedreigt, er gerechtvaardigde twijfels zijn over
het vermogen van Portugal om zijn begrotings- en schulddoelstellingen te
halen.

Volgens het huidige plan moet Portugal in mei 2013 weer zelf geld gaan lenen
op kapitaalmarkten. "Er is nog duidelijk een financieringsgat en
economisch gezien is het inderdaad twijfelachtig of Portugal volgend jaar
zelfstandig de markt op kan", aldus Speranza.

Voor de leiders van de eurozone ligt hier een stevig dilemma. Als Griekenland
inderdaad een uniek geval is, dan moet er een oplossing worden gevonden om
Portugal eventueel langer via het Europese noodfonds te laten lenen. Gebeurt
dat niet, dan dreigt Portugal de volgende dominosteen te worden voor de
eurozone.

Lees ook:

Merkel tegen vergroting noodfonds

Boumans Blog: Waarom de ECB geen Griekse schuld kan
kwijtschelden

'Mogelijk publieke bijdrage aan Griekse deal'

Griekenland hoopt op snel akkoord over schuld

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl